Bili su to teški dani i još teže noći: Sutra se navršava 25 godina od početka NATO agresije

Čačak - Pre 25 godina, 24. marta 1999. godine, započela je agresija NATO na Srbiju, odnosno Saveznu

Republiku Jugoslaviju. Naredbu za napad dao je Havijer Solana u to vreme Generalni sekretar NATO-a, tadašnjem komandantu savezničkih snaga, generalu SAD Vesliju Klarku, iako nije postojalo odobrenje Saveta bezbednosti UN. Bio je to očigledan presedan.Tokom neprekidnih sedamdesetosmodnevnih vazdušnih napada, prema podacima koji zvanično nisu usaglašeni, poginulo od 1500 do 3500, a povređeno više od 12 hiljada ljudi.

U Čačku bačeno dva kilograma eksploziva po glavi stanovnika

Grad Čačak se na meti agresora našao više od 10 puta, koji je na ciljeve dejstvovao avionima i krstarećim raketama. Na područje grada palo je ukupno 215 projektila, smrtno je stradalo šest civila, dok je 22 povređeno, a oštećeno je preko 3000 stambenih objekata.

Prema podacima dobijenim iz ovdašnjeg Međuopštinskog istorijskog arhiva, prvi napad na Čačak izvršen je već 25. marta, kada je u Katrzi oštećeno jedno domaćinstvo. Sutradan su oborena tri projektila nad gradom, a protivvazdušna odbrana je dejstvovala po neprijateljskim avionima i tom prilikom oštetila jedan. Materijalni dokazi su pronađeni kod zdravljaka na Jelici.

Čačak tokom agresije 1999. godine, Foto: GZS

Prvi napad na kompaniju „Sloboda” izvršen je 28. marta u ranim jutarnjim časovima, a dva dana kasnije gađana je drugi put. Tada je u svojoj kući poginula Mileva Kuveljić, koja je prva žrtva bombardovanja u Čačku, dok je jedan čovek mesec dana kasnije podlegao ranama. „Sloboda” je ponovo bombardovana 6. i 12. aprila.

Televizijski predajnik na planini Ovčar je gađan u više navrata, 15. i 22. aprila, kao i 11. maja, a 1. maja po prvi put su meta bili pogoni „Cera” i „Tehničkog remontnog zavoda”, a potom i devet dana kasnije. Tada je prilikom dejstva NATO-a po Kulinovačkom polju, potesu Ključ i industrijskoj zoni smrtno stradalo četvoto ljudi, a 12 povređeno. Velija Džemailović i Dragan Obrenić su poginuli u svojim domovima, dok je u kamionetu GP „Standard” iz Beograda, koji se kretao kružnim putem, poginulo dvoje ljudi, a petoro je ranjeno. „Cer” i TRZ su ponovo gađani 11, 15. i 17. maja.

Tokom agresije projektili i ostaci letelica padali su po okolnim selima, govore podaci Arhiva. Čačanskoj privredi je naneta ogromna šteta, budući da je 80 odsto pogona Slobode trajno i privremeno onesposobljeno, dok je porušeno 98 odsto fabrike Cer. Pored toga, oštećeni su i Remont, Naftagas, FRA, Litopapir i 1. oktobar. Stradali su i objekti bolnice, vrtića, mašinske škole, brojne porodične kuće, pojedine crkve, kao i jezdinsko i pridvoričko groblje u krugu kompanije „Sloboda”.

Na području Moravičkog okruga pala su 273 projektila, od čega 215 na preduzeća u Čačku, Lučanima, Ivanjici i Gornjem Milanovcu, a 58 na objekte, livade i šume.

10 Čačana palo na braniku otadžbine

U Arhivu je zabeleženo da je tokom rata poginulo i 10 vojnika sa čačanskog područja. Dušan Karaklajić iz Lipnice 9. aprila i Miloš Stojanović iz Čačka 11. aprila stradali su na Kosovu i Metohiji, Predrag Bojović vojnik iz Zablaća 16. aprila, Boro Adžemović kapetan iz Čačka 20. aprila, Predrag Smiljanić vojnik iz Čačka 29. parila, Saša Majstorović kapetan iz Čačka 1. maja, Saša Škiljević dobrovoljac iz Čačka 11. maja na Kosovu i Metohiji, Slobodan Krdžić vojnik, stradao je 2. juna na Mališevu u južnoj srpskoj pokrajini, a njegovi drugovi kažu da je junački poginuo kada se bacio na tromblonsku minu kako bi spasao saborce, Dragan Beko potporučnik iz Slatine 4. juna i Srboljub Cvetić poručnik iz Čačka istog dana.

Kako je objavila „Politika” pre nekoliko godina, na Čačak, u kojem je tada živelo preko 70 000 ljudi, je bačeno oko dva kilograma eksploziva po glavi stanovnika.

Parastosom i polaganjem venaca na Spomenik žrtvama rata od 1991. do 1999. i NATO bombardovanja, sutra će u Malom parku, sa početkom u 11 sati, delegacija grada Čačka na čelu sa gradonačelnikom Milunom Todorovićem odati poštu stradalim sugrađanima.

 

 

GZS